|
IME I POJAM
Reč fudbal predstavlja naziv sportske igre milionske populacije ljudi svih kontinenata. Kada se ovoj imenici doda pridev mali, dobija se, kod nas, godinama ustaljen naziv sportske igre koja se bitno razlikuje od tzv. velikog fudbala (Football Association) - igra se na terenima manjih dimenzija, sa manjim brojem učesnika, sa drugačijim pravilima i propozicijama, na drugačijim podlogama, na drugačiji način ...
Može se reći da je pojam mali fudbal, koji je ustaljen u našem jeziku, zajednički termin za tri vrste malog fudbala koje se, danas, u svetu igraju - FIFA vrstu malog fudbala (futsal), američku vrstu malog fudbala (indoor soccer) i vrstu malog fudbala na pesku (beach soccer).
NASTANAK MALOG FUDBALA U JUGOSLAVIJI
Po svemu sudeći, najrealnija verzija je da je tvorac malog fudbala na ovim našim prostorima Slobodan Stojanovic(1923.-1992.),profesor fizickog vaspitanja iz Beograda,pripadnik prve generacije koja je diplomirala na bivšem DIFu, sada Fakultetu sporta i fizičkog vaspitanja u Beogradu.Specijalizirao je na fudbalskoj katedri.
Slobodan Stojanovic,prof.
Isečak iz novina ,, Politika " , 1986. godine S njm su,kao učenici, radili mnogi kasnije poznati stručnjaci - Rajko Mitić,Selimir Milosević,Tomislav Milicević...
Po uzoru na rukomet, koji je prvobitno deljen na veliki i mali, fudbalu na malom, rukometnom terenu prof.Stojanović dao je naziv - mali fudbal.Bilo je to 1955.god.Dakle, upravo on je smanjio fudbalski teren, "doveo " mali fudbal sa poljančeta, osmislio mu pravila i ozvaničio ga.Prvobitna pravla nisu dozvoljavala više od dva dodira, a dribling je bio isključen.Kasnije su pravila menjana, da bi se igra razvijala.
Tvorac ove igre često je bio izazivan polemikom u našoj javnosti o neprimerenosti malog fudbala našem tzv. "velikofudbalskom" podneblju.Tako je često dolazio u situaciju da brani svoj izum izjavama koje je beležila tadašnja štampa.
Prognoze tvorca ove igre bile su da će se ova igra razvijati i sticati svoj status.Naredne godine koje su dolazile pokazale su da je apsolutno bio u pravu.
MESTO I ZNAČAJ U SISTEMU FIZIČKE KULTURE
Mali fudbal, kao sportska igra, ima svoje mesto u sistemu fizičke kulture.
Uz zadovoljstva koja pruža (kretanje, dribling, dodavanje, golovi...) mali fudbal nosi sa sobom i velike rezultatske obrte. Stalni preokreti (koji su učestaliji nego u velkom fudbalu) dovode do razvijanja adaptivnih mehanizama učenika. Pravilno sprovođen u nastavi fizičke kulture mali fudbal utiče na formiranje kvaliteta kao što su - volja, odlučnost, upornost, hrabrost, istrajnost, usaglašavanje individualnih stavova sa jedinstvenim stavom kolektiva.
Uzaludno bi bilo pokušavati odgajati pomenute karakteistike bez neke aktivnosti koja bi se stalno pozivala na njih.
U psihičkoj strukturi igrača malog fudbala leže dimenzije ličnosti koje govore o komunikativnosti, optimizmu, odgovornosti, nepredvidivosti, upornosti, težnji za stalnim napredovanjem u sportskom majstorstvu koja nekada moze da se graniči sa perfekcionizmom.
SISTEMATIZACIJA MALOG FUDBALA
Mali fudbal kao sportska igra može se sistematizovati prema sledećim kriterijumima:
Sistematizacija malog fudbala prema cilju telesnog vežbanja i nadmetanja:
Školski mali fudbal je značajna spona izmedju fizičkog vaspitanja i sporta i sadži osobine oba područja. On je deo vaspitno obrazovnog procesa, a uz ozbiljniji pristup može biti osnova razvoja malog fudbala kao sporta.Školaski mali fudbal ima jasne ciljeve i zadatke koji proizilaze iz ciljeva i zadataka fizičkog vaspitanja.A oni govore o težnji za stvaranjem jedne svestrano vaspitane i obrazovane ličnosti.Rad u sekcijama, koji se približava sportskom trenažnom procesu - ali to nije,školska takmičenja koja poštuju osnovna sportska pravila - ali ne moraju, postignuti sportski rezultati - koji nisu cilj, već motiv, sve su to značajne odrednice školskog malog fudbala koji pripada školi i edukativnom procesu.
Amaterski mali fudbal je vrsta registrovanog malog fudbala, gde sportista za uloženi trud ne dobija nikakvu nadoknadu. Suština je želja za nadmetanjem i druženjem, pa je ova vrsta i najrasprostranjenija. Vrhunski mali fudbal je vrsta registrovanog malog fudbala kojom se bave najuporniji, najspremniji, najbolji među najboljima. Suština ove vrste sporta jeste postizanje vrhunskih sportskih rezultata, koje sportista postiže i koji se vrednuju na međunarodnim takmičenjima. I pored svega navedenog, ovi sportisti nisu profesionalci iz jednog prostog razloga - što takvim bavljenjem malim fudbalom ne mogu da obezbede životnu egzistenciju za sebe i svoju porodicu. O takvom obezbeđenju za duči vremenski period i da ne govorimo. Profesionalni mali fudbal je vrsta registrovanog malog fudbala u kojoj se sportista profesionalno angažuje i za takvo angažovanje dobija materijalna sredstva koja su dovoljna za život, pa i njegovu buducnost. Takvo bavljenje malim fudbalom podrazumeva ugovore, za koje dobja odredjeni iznos novca, stalna mesečna primanja i najčešće vrlo mala prava samog sportiste. Jer onaj koji obezbeđuje finansijska sredstva, uglavnom, raspolaže i samim sportistom - profesionalcem. Zbog svoje posebnosti iskazane u velikom intenzitetu i obimu fizičkih i psihičkih napora, profesionalni mali fudbal relativno kratko traje i njime mogu da se bave mladi i zdravi ljudi. Rekreativni mali fudbal je mali fudbal za razonodu ili mali fudbal za sve (sport for all). Okuplja i angažuje sve koji osećaju potrebu za telesnim kretanjem bez obzira na uzrast i fizičke sposobnosti. Kod rekreativnog malog fudbala nema selekcije i rezultat nije primaran. Rekreativni mali fudbal, za razliku od amaterskog, nije hijerarhijski struktuiran i u njemu je primarno pravilo dogovora koje može da se menja,od akcije do akcije. Pravila takmičenja se prilagođavaju učesnicima, ali i materijalnim uslovima u kojima se organizuju.
Sistematizacija malog fudbala prema pravilima i propozicijama:
Fifa mali fudbal (Futsal) - je zvanična vrsta malog fudbala čija je pravila priznala Međunarodna fudbalska organizacija - FIFA.
Američki mali fudbal (Indoor Soccer) je vrsta malog fudbala koja se igra u SAD. Na ovom kontinentu dugi niz godina egzistiralo je vise profesionalnih liga malog fudbala - MISL (Major Indoor Soccer League), CISL (Continental Indoor Soccer League), NPSL (National Professional Soccer League). Mali fudbal na pesku (Beach Soccer) je vrsta malog fudbala koja se igra turnirski u letnjim mesecima na peščanim plažama celog sveta.
MALI FUDBAL U SAD
U SAD mali fudbal (Indoor Soccer) počeo je da se igra 1978.godine. Američki mali fudbal igra se u tzv. hokejaškim halama, u jednoj sasvim drugačijoj varijanti (sa drugačijim pravilima i propozicijama) od evropske vrste malog fudbala tzv. sadašnjeg futsala.
Američke lige malog fudbala su profesionalne. Prosek gledalaca po utakmici je 15-20 000. U njima je oduvek igralo dosta stranih igrača - Brazilaca, Jugoslovena, Argentinaca, Italijana, Engleza, Španaca... Veliku ekspanziju ovaj sport u Americi doživeo je u periodu 1980-1990.god.
U tom vremenskom periodu MISL, Major Indoor Sooccer League
(velika liga malog fudbala), bila je stecište najboljih igrača iz celoga sveta.
Kasnije su egzistirale jos dve lige malog fudbala - NPSL I CISL.
Poseban pečat američkom malom fudbalu dali su jugoslovenski igrači, koji su, uz brazilske i argentinske, i najcenjeniji u Americi. Kao dokaz da su jugoslovenski igrači malog fudbala najbolji igrači malog fudbala na svetu, može da posluži sledeća činjenica - u idealnom timu decenije (period od 1980. do 1990. godine) američkog malog fudbala, koji je sastavljen na osnovu statističkih podataka, od šest igrača - četvorica su sa jugoslovenskih prostora: Slobodan Ilijevski, Majk Stanković, Srboljub Stamenković i Slaviša Žungul.
U američkim ligama malog fudbala igrao je veliki broj jugoslovenskih igrača. Najveće sportske uspehe postigli su sledeći igrači: Slobodan Ilijevski, najbolji golman SAD.Igrač Sent Luisa,najbolji golman decenije američkog malog fudbala.
 Nekadašnji golman Vardara došao je u Ameriku u samom početku
igranja profesionalnog malog fudbala i vrlo brzo pokazao svoj
individualni kvalitet.Uspeo je da se snadje i prilagodi u
sasvim drugačijim uslovima gde golmani imaju otežavajuće
uslove, samim tim što lopte koje idu prema golu
ne završavaju u gol autu ili korneru, već se odbijaju od
mantinela i plegsiglasa i vraćaju u teren.
 Majk Stanković, igrač Baltimora, najbolji odbarambeni igrač Amerike,osvajač prvestva SAD 1984.gdine.Odbrambeni igrač sa sjajnim transformacijama u igri.
Osnovne karakteristike njegovog stila jesu:
odllična defanzivna igra i markacija najboljih protivničkh napadača,kretanje u prostoru i brza transformacija u napadača koji iz daljine daje golove ili asistira.
Legendarni je igrač Baltimora.
Njegov dres sa brojem 5 u Baltimoru niko više ne nosi.Više informacija o Majku Stankoviću:
Slaviša Žungul, godinama prvi strelac liga u SAD, napadač,tipičan fajter u malom fudbalu,igrač San Diega, Takome, Njujorka.Njegove osnovne
Srboljub Srba Stamenković, najspektakularniji i najatraktivniji Posetite link i pogledajte Srbu Stamenkovića u jednom svom nastupu - http://www.youtube.com/watch?v=Z14VvHTBeec Branko Šegota, fenomenalni napadač. Igrao je za San Diego, Las Vegas, Baltimor... Višestruki je osvajač prvenstva SAD, igač sa velikim mogućnostima i perfektnom tehnikom.Igrao je u timovima sa izuzetno dobrim napadačima: Karić,Žungul...medjutim njegov individualni kvalitet je više nego evidentan i poznat.K
Zoran Karić, tipičan izdanak naše škole malog fudbala.1988.godine - Rookie of the Year,1994. god. MVP.Sjajan napadač,sa odličnim kretanjem u
Driblinzi,savršena tehnika,jaki udarci obema nogama,jako izražen smisao za tzv.lažne šuteve,sprinterska brzina.Odličan smisao za kolektivnu igru i situaciono snalaženje.Može se reći da je njegov stil upravo ukazao na model novog, savremenog napadača u malom fudbalu.
Višestruki osvajač prvenstva SAD u malom fudbalu,više puta bio MVP.Fenomenalan stil,statistički možda i najuspešniji naš igrač u SAD.
Aleksandar Filipović Keder je takodje tipičan izdanak naše škole malog fudbala.On je 1988. godine sa Zoranom Karićem, na poziv menadžera Branka Perovoanovića i Aleksandar Filipović je bio strahovito dobar tehničar, brz, okretan i nepredvidiv igrač malog fudbala.Dugo je igrao za Vičitu i San Dijego Soccers- e, a trener Dragan Popović je u njemu i Zoranu Kariću video potencijal koji su oni u američkim ligama malog fudbala - NPSL, MISL, CISL kasnije i potvdili. Postali su vrhunski igrači malog fudbala u Americi.
Predarg R
 adosavljević, fenomenalan igrač malog fudbala, osvajač prvenstva SAD.Igrač ekipa Takoma, San Diego, San Hoze. Bio proglašavan za MVP igrača. Borac,fajter sa odličnom igrom jedan na jedan.Izuzetan sportista.Preki je igrao u timu sa Žungulom i predstavio se u najboljem svetlu, na svim svojim nastupima.Za njega se može još reći i to da je duže trebao da ostane u malom fudbalu, s obzirom na potencijal i kvalitet koji je posedovao.Da bi se u njemu maksimalno ostvario.Ipak, njega je vukla želja za velikim fudbalom na koji je i otišao i gde je takodje postigao odlične rezultate. Reprezenatativac SAD u velikom fudbalu, igrao je kasnije veliki fudbal i u Engleskoj.
Nebojša Bandović Nebo (1965), igrac Sent Luisa od 1985. godine igrao je mali fudnal u Americi. Bivši igrač Crvene Zvezde iz Beograda od koga se mnogo očekivalo, posle dolaska iz Titograda, nije napravio karijeru u tada najvećem fudbalskom klubu Jugoslavije.Obreo se u Americi i prihvatio ponudu Sent Luis Stimersa.Već prve godine pokazao je svoj veliki potencijal, koji je u narednim godinama i potvrdjivao.Uvek je bio jedan od vodećih igrača na statističkim spiskovima u indoor socceru Amerike.Svoje kvalitete potvrdjivao je kasnije u ekipi Kanzasa. Sjajna karijera sportiste, igrača malog fudbala danas je produžena uspseima u poslovnim biybis planovima u koje ga je uveo veliki sportista, priajatelj i golman Slobodan Ilijevski.
Goran Hunjak, igrač Vašingtona, lider u broju poena u CISL.Pokretljiv, tehničar.Imao je crtu liderstva - bio je vodja ekpe.  Pojavio se 1995.god. u SAD i Nikola Vignjević, igrač San Hozea, kasnije Klivlenda. Igrač koji je svojim potencijalom i stilom nagovestio da će u potpunosti da opravda sve ono što su prethodnici: Stamenković, Stanković, Žungul, Preki Radosavljević, Zoran Karić,Branko Šegota... uradili, pa mozda čak i nadmaši neke od pobrojanih.Ipak samo najbolji novi igrač godine SAD - Rookie of the Year.
Pobrojaću još neke igrače koji su ostavili veliki trag i pečat u ligama malog fudbala u SAD, naročito u svojim klubovima:Nebojša Bandović, Drago Dumbović, Aleksandar Filipović, Fred Gregurev, Nikola Ristić, Rešad Kunovac, Zoran Savić, Tukša, Nikitović... Dakle, kvalitet i stil našeg podneblja, kada je ova sportska igra u pitanju, je više nego prepoznatljiv i poznat. Karakteristika svih ovih igrača je slobodan sopstveni stil, velika strast i odanost igri i timu, dobra tehnika, sposobnost improvizacije, kolektivan duh,mašta,više instiktivnih nego automatizovanih pokreta u igri, raznovrsne mogućnosti rešavanja situacija u igri jedan na jedan.Jednom rečju - izražen individualni kvalitet. Upravo zato najveći stručnjaci indoor soccer-a (a to su u Americi uglavnom treneri iz Engleske, koji tradicionalno u svom poimanju malog fudbala i nisu naklonjeni našem stilu igre,već forsiraju igru sa dugim loptama i može se reći, u nedostatku rešenja isuviše čestim i bespotrebnim korišćenjem marninela i plegsiglasa) smatraju da su naši igrači najkvalitetniji na svetu. Kvalitetniji čak i od južnoameričkih.
|
trenera Dragana Popovića, sa našeg "malofudbalskog betona" otišao za SAD u klub San Dijego.On je inače rodjeni brat takodje jednog od vrhunskih igrača malog fudbala - Radovana Filipovića, koji je bio najbolji igrač malog fudbala u Australiji.
